Trauma kan diepe sporen achterlaten op zowel lichaam als geest. Het beïnvloedt niet alleen je gedachten en emoties, maar ook je zenuwstelsel en hoe je op stressvolle situaties reageert. In deze blog duiken we in enkele kernconcepten rond trauma, gebaseerd op het werk van toonaangevende experts zoals Peter Levine, Bessel van der Kolk, Deb Dana, Janina Fisher. We bespreken ook hoe ontspanningsoefeningen, visualisaties en tools zoals Moonbird kunnen helpen bij herstel.
Wat is Trauma?
Trauma is een reactie op overweldigende gebeurtenissen die het vermogen van het zenuwstelsel om te reageren op stress overbelasten. Trauma kan het gevolg zijn van een enkele schokkende gebeurtenis (zoals een ongeluk), maar ook van langdurige blootstelling aan stress (zoals misbruik in de kindertijd).
Bessel van der Kolk beschrijft in zijn boek “The Body Keeps the Score” hoe trauma opgeslagen wordt in het lichaam, wat betekent dat het zenuwstelsel constant op scherp staat, zelfs wanneer er geen direct gevaar is. Dit kan leiden tot lichamelijke klachten zoals chronische pijn, slaapstoornissen en vermoeidheid.
Je stressraam vergroten
De Window of Tolerance of het stressraam is een concept ontwikkeld door Dr. Dan Siegel en verder uitgewerkt door Deb Dana. Het beschrijft de optimale zone waarin je zenuwstelsel adequaat kan reageren op stress. Binnen dit raampje kun je stress verwerken zonder overweldigd te raken.
Buiten deze window kan je zenuwstelsel twee kanten op gaan:
- Hyperarousal (Vecht/Vlucht): Je voelt je gespannen, angstig en snel geïrriteerd. Je kunt moeite hebben om te ontspannen of te focussen.
- Hypoarousal (Bevriezen): Dit is het tegenovergestelde, waarbij je je verdoofd, moe en losgekoppeld van je emoties voelt.
Eén van de doelen binnen therapie is om je stressraam te vergroten zodat je beter kan omgaan met stressvolle situaties.
Meer weten?
Online:
Leestips:
“The Body Keeps the Score” – Bessel van der Kolk
Een klassiek boek dat beschrijft hoe trauma in het lichaam wordt opgeslagen en de invloed op het zenuwstelsel en gedrag. Van der Kolk bespreekt ook trauma-gerichte behandelingen zoals EMDR, yoga en neurofeedback.
“Waking the Tiger: Healing Trauma” – Peter Levine
Dit boek is ideaal voor mensen die willen begrijpen hoe het lichaam op trauma reageert.
“Polyvagal Theory in Therapy” – Deb Dana
Dit boek biedt een diepgaande uitleg van de Window of Tolerance in relatie tot de polyvagaaltheorie, en praktische oefeningen voor zelfregulatie.
“The Polyvagal Theory” – Stephen Porges
De wetenschappelijke basis voor de Window of Tolerance, met uitleg over hoe de nervus vagus betrokken is bij de stressrespons.
Afbeelding uit: https://niceday.app/library/emoties-en-coping/window-of-tolerance/
De Vecht, Vlucht en Bevriesreacties
Wanneer je een bedreiging ervaart, activeert het lichaam automatisch het autonome zenuwstelsel. De drie primaire reacties zijn:
• Vecht: Je voelt woede of frustratie en wilt terugvechten.
• Vlucht: Je voelt angst en wilt wegrennen of ontsnappen.
• Bevriezen: Je kunt niet bewegen of reageren en voelt je verlamd door angst.
Deze reactie is gekoppeld aan de vagusnervus, die een belangrijke rol speelt in je stressrespons. Het begrijpen van deze reacties helpt je om je lichamelijke reacties beter te herkennen en reguleren.
Waar wil je graag meer over weten? Laat hieronder je reactie achter!
Reactie plaatsen
Reacties